Pakiko?

Pakiko pura, ansha, sofoká,
hasi molèster pa nos kaba
k’ un asuntu ku lo por warda
te aki ratu o hasta te mayan

Pakiko skucha, deliberá, koperá,
si ta kontrinkante polítiko nos ta,
gana voto ta na promé lugá
i despues kisas ta goberná

Pakiko parti ku un primu
ku ta sin pariba, sin pabou,
si nos ta paga impuesto na tempu,
gobièrnu tin ku hasi su trabou

Pakiko preokupá ku ningun futuro,
si nunka nos mester a yora malai
i si akaso tempu bira fututu,
ainda nos por hisa nos bela bai

Pakiko, bèrdè?

Kompader

Konosé bo Isla 2005-3: de wortels van Curaçao

(Photo by Mike Jacobs)

Deze zijn de wortels van een levende boom op Curaçao. De Caiquetios, een stam van de vreedzame Arowaken, brachten deze boomsoort naar Curaçao. De boom werd gecultiveerd voor het hout. De Indianen geloofden dat de boom geheiligd was en hielden ceremonies ter ere van hem.
Hoewel zij het hout nodig hadden, kapten de Indianen de boom dusdanig dat hij bleef groeien.

Vraag: hoe heet deze boom en waar staat hij?

Sluitingsdatum: zondag 13 februari 2005

Prijs: een lunch voor twee personen bij restaurant Dokterstuin.

Sponsor: Datelnet

(Het inzenden van het antwoord op de prijsvraag gebeurt via e-mail:

revers@cura.net

of door een reply op de door U ontvangen mail van Learnforfun. De winnaar wordt door loting bepaald uit de goede inzendingen.)

Konosé bo Isla 2005-2: antwoord

“... Bon programanan di papiamentu na skol ta subi konfiansa propio di mayornan, maestronan i alumnonan ...”

moet zijn volgens Antoine J. Maduro ( Papiamentu, Indagando i Ilustrando, pag. 146):

“... Bon programanan di papiamentu na skol ta OUMENTÁ konfiansa propio di mayornan, maestronan i alumnonan ...”

Papiamentu leeft!! Want deze keer zijn er tien deelnemers:

Karine Willems
Martha van Bergen
Glyraine Celestina
Ethel Mercera
Winsel Peney
Nuelette Adams
Norman Serphos
Jules Marchena
Dominique Jong
Elly Osepa

Allemaal bedankt.

De winnares is Karine Willems, masha pabien!

Referendum

Terminology

The terms referendum and plebiscite are often used interchangeably but the term plebiscite is usually preferred in circumstance in which a decision is being made on fundamental issues of sovereignty, such as in determining national borders or adopting a new constitution. Plebiscite is also often the term used to describe a direct vote held by a dictator or an undemocratic regime, in circumstances in which a free and fair vote is impossible.

The term referendum is usually preferred to describe routine votes held in liberal democracies. Thus the direct vote that adopted the constitution of the modern Republic of Ireland is referred to as a 'plebiscite' while every subsequent such direct vote has been described as a 'referendum'.

Procedure and status

Referendums may be either binding or non-binding. A non-binding referendum is merely consultative or advisory. It is left to the government or legislature to interpret the results of a non-binding referendum and it may even choose to ignore them. Nonetheless, actual political circumstances in countries that hold non-binding referendums are such that the results of such a referendum are usually honoured. In contrast, a number of nations permit binding referendums in which the result is legally enforceable.

A foundational referendum or plebiscite may be drafted by a constituent assembly before being put to voters. In other circumstances a referendum is usually initiated either by a legislature or by citizens themselves by means of a petition. The process of initiating a referendum by petition is known as the popular or citizen's initiative. In the United States the term referendum is often reserved for a direct vote initiated by a legislature while a vote originating in a petition of citizens is referred to as an 'initiative', 'ballot measure' or 'proposition'.

In countries in which a referendum must be initiated by parliament it is sometimes mandatory to hold a binding referendum on certain proposals, such as constitutional amendments. In countries, such as the United Kingdom, in which referendums are neither mandatory nor binding there may, nonetheless, exist an unwritten convention that certain important constitutional changes will be put to a referendum and that the result will be respected.

In most referendums it is sufficient for a measure to be approved by a simple majority of voters in order for it to be carried. However a referendum may also require the support of a super-majority, such as two-thirds of votes cast. In Lithuania certain proposals must be endorsed by a three-quarters majority.

In some countries there is also a requirement that there be a certain minimum turn-out of the electorate in order for the result of a referendum to be considered valid. This is intended to ensure that the result is representative of the will of the electorate and is analogous to the quorum required in a committee or legislature. An alternative is to insist on a certain minimum absolute number of yes votes before a measure can be deemed to have been carried--or of no votes if it is to be deemed vetoed.

Criticisms

Although some advocates of direct democracy would have the referendum become the dominant institution of government, in practice, in modern times, the referendum exists solely as a complement to the system of representative democracy, in which most major decisions are taken by an elected legislature.

Furthermore, with the exception of Switzerland, in most jurisdictions that practice them referendums are relatively rare occurrences and are restricted to issues of major importance.

Nonetheless the referendum is sometimes the subject of controversy.
Advocates of the referendum argue that certain decisions are best taken out of the hands of political elites and determined directly by the people. Some adopt a strict definition of democracy in which elected parliaments are merely a necessary expedient needed to make governance possible in the large, modern nation-state; direct democracy is nonetheless preferable and so a referendum must always take preference over a decision of parliament.

Other advocates insist that the principle of popular sovereignty demands that certain foundational questions, such as the adoption or amendment of a constitution, the secession of a state or the altering of national boundaries, be determined with the directly expressed consent of the people.

Criticisms from representative democracy

Opponents of the referendum argue that representative democracy is superior to direct democracy. As often conceived by such opponents, representative democracy is a system in which elected officials are the exercisers of independent judgement rather than merely delegates bound to robotically carry out the wishes of voters.

Some opponents therefore insist that the referendum is used by politicians as a way of abrogating responsibility in the taking of difficult or controversial decisions.
It is also argued that voters in a referendum may be driven by transient whims rather than careful deliberation, or that they may not be sufficiently well informed to take decisions on complicated or technical issues.

Voters might furthermore be swayed by strong personalities, or the adverse influence of propaganda or expensive advertising campaigns. Some argue that tools such as the referendum may lead to the "tyranny of the majority" and to the erosion of the rights of individuals and minorities.

Some opposition to the referendum has arisen from its use by dictators such as Hitler and Mussolini who, it is argued, used the plebiscite to clothe oppressive policies in a veneer of legitimacy. Hitler's use of the plebiscite is one reason why, since World War II, there has been no provision in Germany for the holding of referendums at the federal level.

Many of the arguments used by those who oppose the referendum are summarised in the following comment made in an interview in 2003 by the British politician Chris Patten concerning the possibility of a referendum in the UK on the European Union Constitution:

I think referendums are awful.. they were the favourite form of plebiscitary democracy of Mussolini and Hitler. They undermine Westminster [parliament]. What they ensure, as we saw in the last election, is if you have a referendum on an issue politicians during an election campaign say oh we're not going to talk about that, we don't need to talk about that, that's all for the referendum. So during the last election campaign the euro was hardly debated. I think referendums are fundamentally anti-democratic in our system and I wouldn't have anything to do with them. On the whole, governments only concede them when governments are weak (BBC, 2004).

Arte poétiko (un introdukshon)

Dushi, mi ta stimabo,
(kiko nos ta kome ‘we?)
Mi ta pensa riba bo so,
(pòrchòp atrobe?).

Esaki no ta poesia,
señor Jules a siña nos.
Esaki ta papiá di tur dia,
nos tin ku pensa otro kos.

Mi amor, abo ta motibu di mi eksistensha,
kiko e mundu ‘ki ta nifiká sin bo?
Mi ta sinti e kalor di bo presensia,
manera un piská den zeta kayente hasando.

Esaki tin por lo ménos tres elemento,
pa un komienso e ta basta bon.
Ban purba hasié mas perfekto,
pa demonstrá nos bon intenshon.

Mi kurason ta spièrta yen di ‘legria,
e aliento di bo sonrisa mainta tempran
ta e testigu palpabel di bo presensia,
(bo tin ku usa ménos konofló mayan).

Bon, nos ta keda te akinan por lo pronto,
en espera di un kontinuashon
di e instrukshon tan valioso
di kual nos a haña djis un introdukshon.

Kompader

Poesia na papiamentu

Awe mainta (djadumingu 23 di yanüari 2005) e Fakultat General di Universidat di Antia a organisá un charla hopi interesante tokante e tópiko “Poesia na papiamentu”. E orador tabata e konosido eskritor Jules Marchena.

Señor Marchena a trata sinku elemento prinsipal ku un poeta tin na su disposishon ora e ta skirbi un poema: metáfora, komparashon, personifikashon, eksaherashon i pregunta retóriko.

Aki nos ta trata “komparashon” manera señor Marchena a splika awe mainta.
Den un “komparashon” e poeta ta kompará dos entidat ku otro, hasiendo uso di e palabranan “manera” òf “meskos ku”. Pero no por kompará dos konsepto ku otro sin mas; e dos elementonan ei mester tin algu komun. Den un òf mas aspekto nan mester parse otro.

Ehèmpelnan:

Manera un fiesta ku a kaba mardugá
Kansá l’e pone su kabes abou
Bisando: “mi si n’ por bandonábo mi Kòrsou.”
(Ornelio ‘Kees’ Martina, Yu di Kòrsou, for di: Alivio)

(e pos) foi kwa nos dos lo subi komo para
ku, sin esfwerso, ta blo drif meskós
ku bjentu líbr i zonido ‘i bos
bai baha den un palu ‘i karawara.
(Luis Daal, Sunú, for di: Sinfonia di Speransa)

Mainta a kai for di den brasa di pesadia
sin poesia pa sende e kandela
ku pagando, a laga su rekuerdonan
manera karbon uzá
(Jopi Hart, Despedida, for di: Entrega)

Algun ehèmpel di “komparashon” den bida diario:

Marita su bistí demasiado largu a ked’é meskos ku
mucha ku ta bai kumindá Pepe.

Johanita a bira flaku, ral, manera pekelé ku sous a skore laga.

Bo a mira Winchi flaku largu ei ku su hèlmu bistí,
e ta puru bo ta mira un klab’i zink.

Ku tur e kantidat di krema ku e ta pone pa bringa behes, tòg su kara ta
presis bo ta mira un preimu chines.

E dams ku a bin biba banda di nos kas ta kana manera hende ku a guli harspèl.

E tèrsio ei ta bobo sin fin, su sintí ta meskos ku di pal’i maishi.

Anita a spanta ora el a tende e notisia, keda meskos ku biná ku a tende tiru.


Jules Marchena

E publiko ta skucha ku hopi atenshon

Tumba

De naam ‘tumba’ is afkomstig uit Afrika en komt voor in de Bantu taal. Men beweert dat de tumba als dans afkomstig is van Congo, waar ze vroeger onder de naam ‘diumba’ voorkwam, dus als verbastering van het woord ‘tumba’. Reeds in de zeventiende eeuw brachten de slaven de ‘tumba’ in Spanje, te Andaluçië. De oorspronkelijke dans werd door de Spaanse overheid verboden wegens het z.g. onzedelijke karakter ervan.

In de achttiende eeuw komt bij de Spanjaarden deze tumba-dans, toen gewijzigd in een verfijnde quadrillevorm, weer in zwang. Hierdoor ontstonden twee versies van de tumba, namelijk de originele Afrikaanse en een Spaanse gewijzigde tumba.

De tambú-dans was op Curaçao reeds in de achttiende eeuw bekend. Onder welke naam deze dans toen voorkwam is niet bekend. Gezien de betrekkelijk weinige keren dat de slaven in de achttiende en negentiende eeuw vrij spel hadden om zulke bijeenkomsten als de tambú-dans te organiseren is de ontwikkeling van de slavendans pas eind achttiende en begin negentiende eeuw begonnen.

Traditiegetrouw werd er bij de Afrikaanse dansen immer door man en vrouw samen gedanst, in die zin dat men los van elkaar danste, zoals ook bij de rituele dansen in Afrika het geval was. De afstammelingen der Afrikanen op de Antillen verloren echter de betekenis van de cultus der oorspronkelijke tambú-dans.

Toen de bevolking de tambú-dansen overnam kwam spoedig daarna het los van elkaar dansen van de tambú in ‘conflict’ met de Europese gezelschapdansen, waarbij men elkaar wel mocht omarmen. Door de behoefte om elkaar te omhelzen gedurende de dans ontstond een krachtige drang bij het volk om de dans te modelleren. De tambú werd echter nimmer geduld in de salon, de tumba daarentegen wel.

Zo ontstonden uit de tambú-dansen o.a. de volgende dansen: op Cuba de ‘upa’ en de ‘son cubano’, op Haïti de ‘vodu’, op Santo Domingo de ‘calenda’ en de ‘mangulina’, en op Curaçao de 'tumba'.

De muziek voor de tambú-dans en van de tumba staat in twee/kwarts maat. De tumbamuziek is lange tijd conservatief gehouden in twee delen van acht maten. Vooral op de ka’i orgel is de tweedelige tumba met acht maten per deel tot op heden goed geconserveerd gebleven.

De tumbamuziek is tot ongeveer 1950 vrij conservatief gehouden. Thans hebben wij vooral in het tweede deel verlengingen er bij gekregen waarbij de volgende nieuwe tumbavormen zijn ontstaan:
- de tumba pregoná
- de tumba guaracha
- de tumba calypso
- de tumba cumbia
- de tumba di karnaval.

(Bron: Muziek en Musici van de Nederlandse Antillen, Edgar Palm)

Homohuwelijk

‘Antillen zullen homohuwelijk niet erkennen’
(Amigoe, donderdag 20 januari 2005)


Moeder wordt man van
het jaar van de Antillen~
homohuwelijk

Professor K.

Konosé bo Isla 2005-2: papiamentu

Wij streven er allemaal naar om onze taal papiamentu zo correct mogelijk te gebruiken.

“... Bon programanan di papiamentu na skol ta subi konfiansa propio di mayornan, maestronan i alumnonan ...”

Vraag: wat is er niet correct aan deze zin?

Sluitingsdatum: zondag 30 januari 2005

Prijs: een cadeaubon van boekhandel Van Dorp Eddine.

Sponsor: Datelnet

(Het inzenden van het antwoord op de prijsvraag gebeurt via e-mail:

revers@cura.net

of door een reply op de door U ontvangen mail van Learnforfun. De winnaar wordt door loting bepaald uit de goede inzendingen.)

Konosé bo Isla 2005-1: antwoord

Verkeerspost A staat in Punda aan het begin van de Breedestraat tegenover de afrit van de pontonbrug.
Verkeerspost B staat bij de verkeerslichten van de T-kruising Wilhelminalaan (Emmastad) / Schottegatweg, aan de zijde van het Kraamkliniek.


Er zijn vier inzendingen, allemaal (min of meer) goed:

Willy Maal
Glyraine Jukema
YenYung
Guido Rojer

Allemaal bedankt.

De winnaar is Willy Maal, masha pabien!

Mitar mitar

Ik ken een volk dat niet kan kiezen,
anders wordt het leven o zo saai.
Een echte man pakt nooit zijn biezen,
hij houdt van Swinda en ook van Caroline.

Voor de keuze wat nu te eten,
in een restaurant of in een bar,
sust hij steevast zijn geweten:
Chino, maak het maar mitar mitar.

Zo ook bij belangrijke zaken
zoals de toekomst van het land.
Om daar toch iets van te maken,
reikt de politiek een helpende hand.

Op de vraag gesteld door wijzen,
wilt u gebonden zijn of toch liever vrij,
antwoordt hij zonder enig misprijzen,
wij willen eigenlijk allebei.

Wij willen vrijheid in het gebonden zijn,
maar het mag van ons ook andersom.
Noem 't autonome status in het Koninkrijk
en Onze Lieve Heer lacht zich krom.

Professor K.

Life of a Tsunami

Panel 1--Initiation: Earthquakes are commonly associated with ground shaking that is a result of elastic waves traveling through the solid earth. However, near the source of submarine earthquakes, the seafloor is "permanently" uplifted and down-dropped, pushing the entire water column up and down.

The potential energy that results from pushing water above mean sea level is then transferred to horizontal propagation of the tsunami wave (kinetic energy). For the case shown above, the earthquake rupture occurred at the base of the continental slope in relatively deep water. Situations can also arise where the earthquake rupture occurs beneath the continental shelf in much shallower water.



Panel 2--Split: Within several minutes of the earthquake, the initial tsunami (Panel 1) is split into a tsunami that travels out to the deep ocean (distant tsunami) and another tsunami that travels towards the nearby coast (local tsunami).

The height above mean sea level of the two oppositely traveling tsunamis is approximately half that of the original tsunami (Panel 1). (This is somewhat modified in three dimensions, but the same idea holds.) The speed at which both tsunamis travel varies as the square root of the water depth. Therefore the deep-ocean tsunami travels faster than the local tsunami near shore.



Panel 3--Amplification: Several things happen as the local tsunami travels over the continental slope. Most obvious is that the amplitude increases. In addition, the wavelength decreases. This results in steepening of the leading wave--an important control of wave runup at the coast (next panel).

Note also that the deep ocean tsunami has traveled much farther than the local tsunami because of the higher propagation speed. As the deep ocean tsunami approaches a distant shore, amplification and shortening of the wave will occur, just as with the local tsunami shown above.



Panel 4--Runup: As the tsunami wave travels from the deep-water, continental slope region to the near-shore region, tsunami runup occurs. Runup is a measurement of the height of the water onshore observed above a reference sea level.

Contrary to many artistic images of tsunamis, most tsunamis do not result in giant breaking waves (like normal surf waves at the beach that curl over as they approach shore). Rather, they come in much like very strong and very fast tides (i.e., a rapid, local rise in sea level). Much of the damage inflicted by tsunamis is caused by strong currents and floating debris. The small number of tsunamis that do break often form vertical walls of turbulent water called bores. Tsunamis will often travel much farther inland than normal waves.


Do tsunamis stop once on land? After runup, part of the tsunami energy is reflected back to the open ocean. In addition, a tsunami can generate a particular type of wave called edge waves that travel back-and forth, parallel to shore. These effects result in many arrivals of the tsunami at a particular point on the coast rather than a single wave suggested by Panel 3. Because of the complicated behavior of tsunami waves near the coast, the first runup of a tsunami is often not the largest, emphasizing the importance of not returning to a beach several hours after a tsunami hits.

Déjà vu

een dichter ontwaakt in het verleden
en denkt, ben ik wakker of nog in slaap
dit leed heb ik al eerder geleden
bij mijn collega’s sta ik nu voor aap

als dichter kun je geen twee keer lijden
en gebukt gaan onder hetzelfde verdriet
dat moet je zorgvuldig zien te mijden
tenminste als je in aanzien geniet

hoe kan ik mij ooit weer tonen
onder mijn gelijken of hogergeplaatst
zij zullen mij smadelijk honen
dit gedicht is waarschijnlijk mijn laatst:

ach, hoe vervloek ik dit vreeslijk ontwaken
wat ben ik gruwelijk in mijn slaap verrast
helaas, zij nemen geen keer de gedane zaken
ik biecht, ik heb wederom in bed geplast

Professor K.

Referèndu

Shonnan, un be ‘ki tin referèndu,
ta un sorto di elekshon.
Pero sin partido polítiko,
ta riba ken ta vota anto?

T’ asina Katan a tende riba kaya,
e n’ ta kòrda ta ken a kont’é.
Segun e ta su komader Shon Iya,
pero e demoño ei, e no ta konfi’é.

Katan a bai skol di sùr na Punda,
ke men ku no ta hende kèns e ta.
El a siña lesa, skirbi i tambe konta
pues splik’é ta de ke se trata.

Ta un asuntu ku pueblo tin ku disidí
riba futuro di nos pais Kòrsou.
Anto, ta pakiko tin un gobièrnu den fòrti,
nan no ta hasiendo nan trabou?

Promé tin un kestion di independensia
kier men nos ta bai para riba nos mes.
Awó ta serka ken lo buska asistensia
ora kosnan kuminsá bai robes.

Ta papia di bira un provinsia
pa makambanan bin manda riba nos.
Dios mester libra, ta hendenan yen di astusia,
ku ta puya stinki anto pa nan plaka ta tur kos.

Ta kiko ta status aparte den reino
esei si e no ta komprend’é.
Esaki parse wega di gitano,
bo t’ afó anto ora kumbiní bo ta den.

Bo por opta pa no kambia nada,
ta nada mas ku kompa tira leu.
Otro islanan a kue nan mes kaminda,
pa nos tur laga ... (pone nos kabes na pareu)

Shonnan, bisami ki mi tin ku hasi,
kua opshon mi tin ku skohe p’e.
Awèl, ta un kos so a kedami,
ta di bai resa na San Miguel.

Kompader

Tumba

Hopi tokadó
pero tiki músiko~
tumba festival.

Kompader

Hoe wordt drinkwater geproduceerd bij Aqualectra?

(Click op het plaatje om het te vergroten)

1. Vanuit de raffinaderij Isla ontvangt Aqualectra Production stookolie (“Industrial Fuel Oil” en gasolie) via pijpleidingen.

2. Deze IFO en gasolie worden in een 8-tal tanken opgeslagen op het terrein van Aqualectra Production.

3. In de vuurhaard van de ketel, wordt de IFO verbrand, waar veel warmte vrijkomt. Hier bevinden zich vlammen en hete gassen en de temperatuur is hier in de vuurhaard zeer hoog, ongeveer 1600 oC.

4. Het ketelwater dat de ketel instroomt wordt verwarmd door de hete gassen en stroomt door de ketelpijpen naar de keteldrum. Deze keteldrum is voorzien van hoog kwaliteit water aan de onderzijde en stoom aan de bovenzijde.

5. Nadat het ketelwater stoom is geworden wordt deze stoom verder verwarmd. Dit heet oververhitten van de stoom. De hoofdstoomleiding transporteert deze oververhitte stoom van 90 bar en 530 graden Celsius naar de turbine.

6. De stoomturbine-generator is een krachtwerktuig waarbij eerst potentiële energie omgezet wordt in kinetische energie om vervolgens in de turbine mechanische arbeid te verrichten (de turbine gaat dan draaien). In de generator die ook meedraait met de turbine wordt deze mechanische energie omgezet in electrische energie (electrische stroom wordt hierbij gevormd net als bij een dynamo).

7. De (step-up) transformator zorgt voor het verhogen van de opgewekte spanning of voltage van 10500 volt (10,5 KV) naar een transportspanning van 30000 Volt (30KV). Andere transformato-ren die dichter staan bij de huishoudens dus de klant voor het wederom verlagen van de spanning tot onze gebruiksspanning van 110 Volt.

8. Waar het uiteindelijk om gaat is dat wij met zijn allen kunnen beschikken over voldoende electrisch licht en electrische stroom.

9. Nadat de stoom de turbine heeft laten draaien en heel veel van zijn energie aan het electriciteitsproductieproces heeft afgestaan, verlaat de stoom de turbine via de lag druk stoom- leiding en gaat naar de warmtewisselaar van de verdamper ter verwarming van het zeewater tot een temperatuur van 110 graden celsius.
Door de expansie in de turbine dalen de druk en de temperatuur van de stoom tot respectievelijk circa anderhalve bar en 155 graden celsius.

10. In deze voorwarmer van de verdamper wordt het zeewater verhit tot de bedrijfstemperatuur. Door het afstaan van al zijn energie (temperatuur), condenseert vervolgens de stoom en wordt weer water (de stoom wordt condensaat).

11. Via ondergrondse leidingen die onder het wegdek bij Koredor lopen, stroomt zeewater vanuit het inlaatkanaal dat in verbinding staat met open zee, in een basin. Hier wordt het zeewater gefiltreerd en gedisinfecteerd met chloorgas, waarna het zeewater naar de verdamper wordt gepompt.

12. Dit is het hete brijn afkomstig uit de warmtewisselaar van de verdamper, de “brijnheater” die zich in één van de vele kamers van de MSF-verdamper bevindt (bv. 36-kamers)
Brijn betekent ingedikte zoutwater. Het warme zeewater gaat in deze eerste kamer spontaan koken (omdat er hier een beetje onderdruk heerst ). Massa’s waterdamp stijgen op en komen in contact met koudere koelwaterpijpen waar zeewater doorheen stroomt. Deze waterdamp koelt af tegen het koudere oppervlak van de pijpenbundel die zich aan de bovenzijde van de verdamperkamer bevindt. Een mist van waterdruppeltjes stroomt tot een sprankelende stroom destilaat (zoetwater) die na iedere kamer verder aangroeit. Afhankelijk van het aantal kamers gebeurt dit bv. 30 keer hetzelfde.In iedere kamer speelt dit dus zich af, maar bij steeds lagere temperaturen en steeds lagere drukken (grotere luchtledigheid).

13. Dit is een schematische voorstelling van de pijpenbundel die zich bevindt bovenin in de MSF-verdamperkamer waar het destillatieproces plaatsvindt. (koken, verdampen, stijgende damp, afkoelen aan de pijpenwand, condenseren tot destillaat om vervolgens als water uit de verdamper te worden verwijderd.)

14. Zoals reeds verhaald, stroomt het gevormde destillaat van elke kamer door in de destilaatopvang-bak. Hier wordt dus het destilaat opgevangen.

15. Het destilaat dat uit de verdamper komt heeft geen smaak en is ook niet gezond om te drinken. Er moet eerst smaak aan dit water worden toegevoegd en het moet een bepaalde hardheid bezitten (2,5 tot 3,5 graden Duits). Om dit te bereiken moeten chemicalien aan het ruwwater (water dat uit de verdamper is gekomen maar nog niet is nabehandeld) worden toegevoegd. Calciumcarbonaat en Magnesiumhydroxide verhogen de hardheid en geven smaak aan het drinkwater. Bij punt 15 wordt het ruwwater eerst aangezuurd met CO2 dat uit het zeewater zelf wordt gehaald door een vernufte apparaat, dat door een “Jiu di Korsow” is uitgevonden en waarvoor Curacao Patent heeft gekregen. Vervolgens wordt het ruwwater naar de kalk- en koolfilters gegeleid.

16. Zoals reeds gezegd is het water zeer zuiver; te zuiver om als drinkwater te worden aangewend. In hardingsfilters (akdoliet is de merknaam van de gebruikte calcium) wordt het water met kalk op een gewenste hardheid en smaak gebracht.

17. De mens kan alleen gassen ruiken. Indien bij het destillatieproces bepaalde nietcondenseerbare gassen mee zijn gegaan in het destillaat, zou het drinkwater dat wij thuis gebruiken een bepaalde geur kunnen hebben. De Koolfilters (net als de norittabletjes die wij slikken wanneer wij problemen hebben met onze spijsvertering en die onze tanden vreselijk zwart maken) verwijdert vluchtige stoffen, die mee overgedestilleerd kunnen zijn.

18. In opdracht van de GGD, die toezicht houdt op onze volksgezondheid wordt fluor (Natriumsilicofluoride) aan het drinkwater toegevoegd voor de bescherming van ons gebit en onze tanden. Vervolgens wordt het drinkwater in de opslagtanken op het terrein van Aqualectra Production opgeslagen.

19. Door middel van tanken, pompen en leidingen wordt het drinkwater (het reinwater) naar de tanken van het distributienet getransporteerd ten behoeve van de gehele Curacaose bevolking.

Dank aan Ing. Austin (Ottie) Martina, Manager General Affairs, Aqualectra

Hoe heet dat land?

Ze waren met hun zessen en na heel wat jaren
hoefde het op een dag voor ééntje niet meer
de rest vliegt elkaar nu constant in de haren
Wacht, hoe heet dat land ook weer?

Er is geen geld voor belangrijke zaken
maar om te feesten laat men ‘r geen veer
van één keertje overslaan is er geen sprake
Shit, hoe heet dat land ook weer?

Politici maken ’s ochtends afspraken
’s middags gaan zij tegen elkaar tekeer
dat kun je met goed fatsoen toch niet maken
Verrek, hoe heet dat land ook weer?

Maar een ieder die het heeft bezocht
verhaalt hetzelfde keer op keer:
ik ben helemaal aan dit land verknocht
Nou zeg, hoe heet dat land ook weer?

Professor K.

Ys beste politieke leider van 2004

De lezers van Learnforfun hebben Ettiene Ys (34.5%), leider van de politieke partij Partido Antia Restrukturá (PAR), gekozen tot de beste politieke leider van het afgelopen jaar. De heer Ys is de huidige Minister President van de Nederlandse Antillen.

Ys wordt op de voet gevolgd door Nelson Navarro (31%), leider van de kersverse politieke partij Forsa Kòrsou.

Op de derde plaats staat Nelson Pierre (12%), leider van de partij Niun Paso Atras en tevens eilandraadslid.

De volgende web poll vraagt naar uw mening omtrent de prioriteiten voor 2005. Breng uw stem uit.

Roy Evers

Konosé bo Isla 1: verkeersposten

Beste Learners, allereerst de beste wensen voor het jaar 2005.

Op algemeen verzoek van de trouwe lezers van Learnforfun en deelnemers aan de prijsvragen, hebben wij de spelregels aangepast. Het inzenden van het antwoord op een prijsvraag gebeurt voortaan via e-mail:

revers@cura.net

of door een reply op de door U ontvangen mail van Learnforfun. De winnaar wordt door loting bepaald uit de goede inzendingen.


Verkeerspost A

Verkeerspost B

Hierboven regelt Helen het verkeer op twee ‘drukke’ kruispunten, verkeersposten A en B.

Vraag: welke zijn de precieze locaties van de verkeersposten A en B?

Sluitingsdatum: zondag 16 januari 2005

Prijs: een cadeaubon van The Movies.

Sponsor: Datelnet

Konosé bo Isla 15: antwoord

De eerste zeewaterontziltingsfabriek op Rif is gebouwd in 1928 door de toenmalige LWV.

Onze dank gaat uit naar Ing. Austin (Ottie) Martina, General Affairs Manager van Aqualectra, voor het verstrekken van materiaal.

Er zijn twee inzendingen, allebei goed:

G. Jukema
Steven Martina (!)

Allebei bedankt.

Mevr. G. Jukema was de eerste goede inzending, masha pabien!

Voor Pampus

BON AÑA 2005