Konosé bo Isla 2005-12: missie werk

Na de afschaffing van de slavernij in 1863 waren de Katholieke Fraters en Zusters actief op het gebied van onderwijs, jeugdzorg, gezondheidszorg, bejaardenzorg etc. Hiervoor was er geld nodig en de congregaties spoorden hun achterban in het vaderland aan geld in te zamelen voor het goede doel.

De volgende drie rijmpjes geven de geest van de tijd goed weer.

De negertjes in Curaçao
Lijden van alles behalve kou.
Voor die er hongerig rond mochten loopen.
Zend ik vijf gulden om rijst te koopen.

Een kwartje
Voor het zwartje
‘k Wilde ook een beetje geven
Voor de negers om te leven.

Op de eerste lentedag,
Bracht Ellie met een blijde lach,
’n gulden voor de missie mee,
Nu roepen de zwartjes vast: ‘Hoezee!’

Vraag: Uit welk jaar (ongeveer) stamt ieder rijmpje?

Sluitingsdatum: zondag 17 juli 2005

Prijs: een waardebon voor een lunch bij restaurant Dokterstuin.

Sponsor: Datelnet n.v.

(Het inzenden van het antwoord op de prijsvraag gebeurt via e-mail:

revers@cura.net

of door een reply op de door U ontvangen mail van Learnforfun. De winnaar wordt door loting bepaald uit de goede inzendingen.)

Konosé bo Isla 2005-11: antwoord

(In de periode 25 juni tot 16 juli 2005 ben ik uitlandig en heb ik geen beschikking over de mailing list. Daarom sluiten wij prijsvraag no. 11 vroegtijdig af --> Roy Evers)

Fort Nassau staat op de top van Seru Sablika (72 meter)

Er zijn twaalf inzendingen:

Yen Yung
Arelis Hurtado
Anthony Richardson
Shahaira Fullinck
Ethel Mercera
Lysanne van Campen
Clifford Neuman
Magdalis Bakboord
Valda Lancelot
Joan Augusta
Clifford Vornis
Madelyn Fransisco

Allemaal bedankt.

De winnares is Arelis Hurtado, masha pabien!

Het begin van het einde

Ieder begin is tevens een einde
van hetgeen dat eraan voorafging,
en zo is er ook geen einde zonder begin.
Te oordelen aan de zin:
‘bezin eer gij begint’
is bezin het begin van het begin.
Heeft het einde ook een begin?
En is dat het einde van het begin?
Laat mij een einde maken
aan wat hieraan voorafging,
want wat ik nu verzin
begint aardig te lijken op onzin.

Professor K.

(Naar aanleiding van een bericht in het Antilliaans Dagblad van dinsdag 21 juni 2005: Ys heeft een voorstel gelanceerd om een christen-democratisch blok te vormen tussen de partijen PAR, PNP, Forsa Kòrsou en ORDU. Forsa Kòrsou heeft zich gedistantieerd van dit voorstel. FOL-leider Anthony Godett zegt van het voorstel: ‘Dit is het begin van het einde van de PAR.’)

Alleen

Hoog in de heldere blauwe lucht
praat een adelaar tegen zichzelf.
Ik moet wel, zegt hij met een zucht,
er is verder niemand onder dit gewelf.

Kijk naar die kippen, een knus gekrioel,
was ik een haan, ik had het voor het zeggen.
Nooit meer eenzaam, een heerlijk gevoel,
ik zou de kippen in drievoud laten leggen.

De haan kijkt omhoog en ziet een adelaar,
een zegen, denkt hij, alleen op de wereld.
Nooit meer gekakel, haast wel ondenkbaar,
misschien af en toe een hoentje dat belt.

Professor K.

Busje komt zo

Zeven schoolmeesters in een busje
betwisten elkaar de macht over het stuur.
De enigste juf genaamd Zusje
moppert, dit is niet meer van lange duur.

Die ene meester die aan alles lak heeft,
moet zwijgen, hij heeft geen rijbewijs.
Een andere vloekt maar, God vergeeft,
en doet zijn beklag bij directeur IJs.

De bus zit vol met schoolkinderen,
die door elkaar schreeuwen van de schrik.
De meesters vinden dat zij hinderen,
het komt allemaal door die ene lomperik.

Meester van Oranje geeft het subiet op,
de hazen schrijft hij maar op zijn buik.
Onwillige honden verdienen een schop,
die maken van de verwarring misbruik.

Het busje stevent naar de afgrond toe
en raakt meer dan vier maal in de slip.
De kinderen zijn het gelazer meer dan moe
en nemen zelf het roer over van het schip.

Professor K.

hipokresía (1985)

bo ke siñami kon pa biba
pa adaptá y entegrá
pa'asina sin bergüenza
bo por bisa rumán nos ta

pero bo n'ta kòrda
ku den skondí
ta'ami tesun ku bo ta buska
ku mi baile y mi harí
pa lagabu lubidá
maske ta pa un ratu
e farsa di bo bibá

Diana Márquez

Antillen (ge)dag

(Dit gedicht is al eerder gepubliceerd op 19 october 2004)

Bon biní, Spes Patriae
onze hoop en toeverlaat
wij zijn hier weer om feest te vieren
terwijl het water ons aan de lippen staat
terwijl de feiten ons ontsieren
terwijl het Land naar de knoppen gaat.

Voordat wij de vlag weer hijsen
met weemoed en met valse trots
willen wij met spijt getuigen
vandaag is onze laatste zucht.

Nemen jullie maar het heft in handen
zorgen jullie maar voor je eigen kost
zie maar hoe jullie het verder klaren
wij houden er subiet mee op.

Vijfhonderd jaar koloniaal verleden
Vijftig jaar autonomie
Tien jaar hergestructureerde Antillen
Nu kan het... dan moet het maar.

Wij hebben der niks van gebrouwen
wij hebben der niks van terechtgebracht
het is ons uit de klauwen gelopen
ons onvermogen druipt er van af.

Wij vinden het toch wel spijtig
u dit te moeten mededelen
en u dit te moeten verwittigen
uitgerekend op Antillendag.

Wat valt er nu te vieren
waar komt die moed vandaan
als wij toch gaan afschaffen
begin dan met deze vrije dag.

Jullie zijn de gewezen toekomst
jullie zijn de intelligentsia
jullie moeten de wereld beteren
begin dan hier en begin vandaag.

Neem ons niet als voorbeeld
val niet in dezelfde kuil
geloof niet in mooie praatjes
hoed u voor huichelarij.

Wij zullen zien wat ervan zal komen
wij zullen zien waar het ons brengt
als het zover is bericht ons spoedig
dan zeggen wij samen de Antillen gedag.

Kompader


Ingezonden door Diana Márquez:

un bergüenza a drentami
ora esún ku mi ta imitá
a yega serka pa puntrami
si mi no sa ku e ta kibuká

Diana Márquez (1990)

Lele Toni (3): Beeld van de heilige Antonius

Dit beeld lijkt op de traditionele Europese Antoniusbeelden met een monnikspij en een kindje Jezus op de arm, maar vertoont ook Afrikaanse stijlkenmerken. Het behoorde generaties lang tot het bezit van een Kongo familie, die het beeld gebruikte bij rituelen rond de vruchtbaarheid.
De kerstening van het oude Kongo-rijk begon met de komst van de Portugezen tegen het einde van de vijftiende eeuw. Onder de koningen en notabelen vond het katholieke geloof ingang, maar buiten de steden overheerste de traditionele religie. Aan het eind van de zeventiende eeuw verkeerde het Kongo-rijk in een politieke en sociale malaise die zijn uitweg vond in de Sint Antonius-beweging. De leidster van deze godsdienstige beweging was een jonge vrouw, Beatrice Kimpa Vita. Zij afrikaniseerde het christendom. Jezus en vele heiligen kwamen volgens haar uit Kongo en zij zelf was de herrezen Sint Antonius. De beweging had al gauw een grote aanhang, maar Beatrice zelf eindigde, nadat zij van een kind bevallen was, in 1706 op de brandstapel.
Dit beeld is waarschijnlijk in de tijd van de Sint Antonius-beweging gemaakt.

(Bron: www.museumkennis.nl)

Lele Toni (2): 13 juni

Men is van mening, dat een alleenwonende nette dame geen Antoniusbeeld in huis mag hebben, want Antonius trekt mannen. Gedurende een Lele Toni viering wordt hij bezongen en in deze zang herinnert men hem heel duidelijk aan de fout die hij heeft begaan: Toni, e yu n’ ta bo yu!
Een oude zeeman gaf in vierkante bewoordingen een relaas over de wijze waarop hij en de zijnen onderweg Antonius vereerden: ‘Ik doe niet aan geluksmiddeltjes; allemaal onzin. Sint Antonius is mijn geluk. Bij ruwe zee scholden wij hem de huid vol, we gaven hem een pak slaag en we wasten hem met rum.’
Op Bandariba werd kort geleden een stevig Antoniusfeest gehouden. De hele nacht door, tot halfdrie werd er gedanst, gezongen, gebeden en gedronken. Het kleine beeldje viel weg door de overdadige versiering, die bestond uit: bakoba, banana, een bòkel, ananas, een worst, een varkensstaart, een zakje funchimeel, guiambo, gebakken vis, promèntè, sigaartjes, komkommer, granaatappel, kenepa, brood, makapruim, tomaten, laraha, berehein, rum en een achturenkaars.
Een model voor heiligenverering was dit feest bepaald niet.

Paul Brenneker, Sambumbu 5

In bepaalde kringen waar men er een a-kerkelijke, ietwat riekende devotie tot Sint Antonius op na houdt, geeft men het beeld straffen als de heilige niet gegeven heeft wat de vereerdsters hebben gevraagd. Men draait hem met het gezicht naar de muur. Sommigen nemen hem zijn kindje af en prefereren daarom een beeld met een los kindje. Ook is bekend hem en het kindje te blinddoeken of hem een paar uur in de zon te zetten. Hem onthoofden; vandaar nogal eens een Antonius met een gelijmde hals. Hem een pak slaag geven met een touw. Hem met het hoofd omlaag in een emmer water steken. In liedjes wordt hij beurtelings geprezen, bedreigd en uitgescholden.
De 13de juni is de dag van Sint Antonius.

Paul Brenneker, Sambumbu 7

Lele Toni (1): Antonius van Padua, priester en kerkleraar

Andere namen: Antonius van Lissabon
Feestdag: 13 juni
Heiligverklaring: tot kerkleraar verheven in 1946

Levensbeschrijving
Er is misschien geen andere heilige die zoveel bemind en bewonderd wordt als de heilige kerkleraar Antonius. Hoewel zijn werk en leven zich vooral in Italië afspeelt, komt Antonius in 1195 in Lissabon ter wereld in een adellijke familie. Na een religieuze opleiding wordt hij in 1212 tot priester gewijd en wordt hij kannunik van Sint Augustinus. Kort daarop sluit hij zich op 26-jarige leeftijd aan bij de Minderbroeders. De reden waarom hij Franciscaan wordt is vanwege de dood van vijf jonge Franciscanen (Bernard, Petrus, Otho, Accursius and Adjutus). Zij worden in Marokko in 1220 onthoofd door de Saracenen. De verminkte lichamen werden ook naar Antonius' klooster gebracht op weg naar hun laatste rustplaats.
Door de eenvoudige, heldere wijze van het uitleggen van het evangelie vonden velen de weg naar het geloof. Op instigatie van Franciscus van Assisi onderwijst Antonius ook medebroeders. In 1231, tien jaar nadat hij intrad bij de Minderbroeders sterft Antonius in Padua. Extreem snel, binnen een jaar na zijn overlijden, wordt Antonius van Padua heilig verklaard. In 1946 verklaart paus Pius XII hem tot kerkleraar. 336 jaar na zijn versterven, is als bijzonder teken van zijn evangelisatie, zijn tong nog ongeschonden.

Patronage
Antonius is de voorspreker voor Franciscanen, vrouwen, armen en reizigers. Veruit de bekendste patronage is echter voor verloren voorwerpen ('Beste Antonius, goede vriend, zorg dat ik mijn .... terugvindt'). Daarnaast wordt Antonius aangeroepen tegen de pest, koorts en tegen het gevaar van schipbreuk.
Van de vier heilige maarschalken is Antonius er één van naast Hubertus, Cornelius en Quirinus.

Attribuut
Een beeld van een monnik met een boek en daarop het Kindje Jezus, dat is naar traditie de afbeelding van Antonius van Padua. Vaak is een witte lelie te zien of een mand met brood (Antoniusbrood).

Konosé bo Isla 2005-11: Fort Nassau

(Photos by Mike Jacobs)

Het fort werd gebouwd door Gouverneur Lauffer aan het einde van de 18de eeuw. Het fort moest de ingang van de haven alsmede de in de Sint Annabaai gemeerde oorlogs- en koopvaardijschepen tegen vijandelijke aanvallen vanuit zee beschermen. Bovendien bestreken de kanonnen de heuvelrug van Scharloo, van waaruit een vijand de gehele stad plat kon schieten. Lauffer gaf het fort de naam Fort Republiek. Met de Engelse bezetting van 1807 werd Fort Republiek omgedoopt in Fort George. Doch toen in 1816 onder Gouverneur-generaal Albert Kikkert de driekleur weer gehesen werd, kreeg het fort de naam Oranje-Nassau. In de loop der jaren bleek deze naam echter te lang voor het dagelijks gebruik en werd die afgekort tot Fort Nassau.

Vraag: Fort Nassau is gebouwd op de top van een berg. Hoe heette deze berg oorspronkelijk?

Sluitingsdatum: zondag 3 juli 2005

Prijs: een waardebon voor een lunch bij restaurant Fort Nassau.

Sponsor: Datelnet n.v.

(Het inzenden van het antwoord op de prijsvraag gebeurt via e-mail:

revers@cura.net

of door een reply op de door U ontvangen mail van Learnforfun. De winnaar wordt door loting bepaald uit de goede inzendingen.)

Konosé bo Isla 2005-10: antwoord

De foto is van de voorgevel van de kerk van Santa Famia. Er zijn veel goede inzendingen!! Opmerkelijk is dat de kerk van Santa Rosa vaak genoemd wordt.

Er zijn veertien inzendingen:

Willy Maal
Jules Marchena
Yen Yung
Martha van Bergen
Nuelette Adams
Corinne Genaro
Clifford Vornis
Glyraine Celestina
Arelis Hurtado
Madelyn Fransisco
Joycefin Bernardino
Niels Augusta
Joan Augusta
Winsel Peney

Allemaal bedankt.

De winnaar is Clifford Vornis, masha pabien!

Nos hendenan den spòtlait

Litania Obispo ta studia ICT ku éksito na Fakultat Tékniko di Universidat di Antia. Banda di su estudio, Litania ta aktivo komo diseñadó gráfiko i tambe e ta ekspresá su sentimentunan i pensamentunan den forma di poesia.


SUPER MODELO: e diseño akí a gana premio mayor den un konkurso na Universidat di Antia.

Un poesia di Litania:

Super Modelo

Tur hende ta un super modelo
No ta importá bunitesa, rasa o koló

Nos bida ta un modelahe konstante
E promé impreshon ta importante

Loke ta importante ta bo aktitut
i un bon ehèmpel pa hubentut

Prepará pa modelá riba e tarima di bida
Sea un bon modelo pa otro, no lubidá