Colourlessness

White people –in general- expose their pain-derived-wisdom
In abstractions aimed at finding relief
Black people –in general- over-shout their pain-derived-wisdom
With simplicities aimed at undoing themselves of the cause
--Stop sobbing (like a white kid!);No-one died, right?;
--And even that ain’t as sad as it seems!--
And over the difference in solutions to equal problems
They are -just naturally- in misapprehension
And irritation with each other
And blame the other of ignorance as
The one says that life cannot truthfully be that ‘happy’
And the other feels that life cannot essentially be that ‘sad’
Whereas the Truth is of all and no colour;
The Truth is as always
In between.
Life can neither be ‘so’ sad nor ‘so’ happy;
Which Truth is personified in –at least- the three coloured people
I helped put on this earth;
As they inherited the multi-colour and colour-less capacity
To hug with a mix of feelings
To render that chuckling embrace that carries both
Understanding and recognition for the bravery of honesty
As well as encouragement to cheer up
Through their laughter at the humour that –just naturally-
Springs from all abstractions; from life-as-it-really-is.
They inherited that capacity to confirm each and everyone’s right to exist--
And they are my price and my reward
And always and ever bring me back amongst the living
From my inherited river of tears.

-Corry-
(May 24, 2005)

siña lesa skirbi

Un poesia:

pakiko mi tin ku siña
ata Mamita yu di bisiña
henter dia ta rondia kaya
gana sèn ku waya saya

pakiko lesa ningun buki
ata mi mihó amigu Puki
ta wak sine di dia i anochi
ta pa mi keda mané un fantochi

pakiko sinta skirbi na mesa
fantasia ku niun hende lo lesa
mi bròdernan bou di palu
ta kapas pa tuma mi na malu

pakiko bosonan no ta splika
den un kuenta o den un kantika
dikon mester siña lesa skirbi
ta pa mañan dios ke mi ta sirbi?



Un tambú:

Refrein:
lelelele, lelé lele lala
lelelele, lelé lele la
lelelele, lelé lele lala
lelelele, lelé lele la

ta pakiko lo mi tin ku siña
ata Mamita yu di nos bisiña
henter dia ta kana rondia kaya
gana sèn djis ku waya saya

Refrein:
lelelele, lelé lele lala
lelelele, lelé lele la
lelelele, lelé lele lala
lelelele, lelé lele la

ta pakiko ta lesa ningun buki
pasó ata mi mihó amigu Puki
ta wak sine henter dia henter anochi
ta pa mi keda meskos ku un fantochi

Refrein:
lelelele etc.

ta pakiko sinta skirbi na mesa
fantasia ku niun hende lo no lesa
tur mi bròdernan sintá bou di palu
ta kapas pa tuma mi mashá na malu

Refrein:
lelelele etc

ta pakiko bosonan no ta splika
den un karta o kisas den un kantika
ta dikon mester siña lesa skirbi
ta pa mañan dios ke mi ta sirbi?

Refrein:
lelelele etc

Kompader

Futuro

miéntras adulto su kabes ta duru
e hubentut no tin futuro

Diana Márquez

Si no yobe lo pinga (E soño di Katan)

Teksto: Roy Evers
Diseño gráfiko i potrèt: Ariadne Faries
Imprenta: Van Haaren Printers
ISBN: 99904-0-675-8
Kòrsou, 2006

E buki ta na benta dia 29 aprel (Aña di Lareina) na Vrijmarkt, Marshe di Pruga, den Punda. Bishitá e tènt di Kompader den Hanchi di Snoa en frente di Sinagoga. Por reservá buki tambe via di e adrès: revers@cura.net


1. Katan i Shon Iya

Shimis di seda
tur na puiru
peluka riba su kabes
Katan a pasa, bela haltu
sin mira Iya su komader
ku ken e n’ ta parti un pan.

Ma Katan
ta ki mi a hasi bo
ta kon tin tantu purá
ta lamuèrtè ta bo tras?

Atá, Shon Iya
mi no a mira bo
ta mané bo a bira
mas guepi ku bo tabata.

Bai na moula, mala yerba
guepi mes mané mi ta
tur anochi mi ta haña
un bon zoyá
unda ta bai tantu anshá?

Wèl Iya, bo mes sa
awe ta dia di paga ònderstant
mané gobièrnu ta awendia
ta mihó bo bai kobra tempran.

Ta kua ònderstant
ta kobra awor
no ta traha mas den kushina
serka e chinu na Brievengat?

Ta fo’i bo snùit
unda mi ta traha o lag’i traha
ta Chichi mi yu muhé
ku ta traha na gobièrnu
a regla e asuntu ei.

Un miserabel shen florin?

Wèl e ta yuda paga
maske ta hür di kas
huntu ku e dòsplaka
ku Chichi ta duna mi
e ta sera un bon boká.

Si sobra algu
despues di kasino
unda mi ta mira bo
tur siman.

Esei ta mi asuntu
ta pa mi wak si e sèn
por rende un tiki mas.

Pero Shon Iya mi ta sigui
pa mi no yega muchu lat
pasa plasa dal un guiambo
pa e chanchan ei bola
un tiki mas.

Den bo kriki, mala lenga
bai ku satanas.

Blauwe ogen

Maya moest zich iets voorover buigen om hem te begroeten, zij was een kop groter dan hij, waardoor haar lange blonde haren in zijn gezicht vielen. Hij rook de geur van de haren, snoof het parfum van bloemen in en raakte in vervoering. De kleuren van de bloemenvelden flitsten voor zijn ogen voorbij. Hij zat in de trein van Schiphol naar Den Haag, jaren geleden, voordat de wereld donker werd. Voorbije tijden, voorbije kleuren. Maar nu die haren, de zoete geur van bloemen, de aanraking. De begroeting duurde een moment langer dan dat hij had bedoeld en Maya bevrijdde zich voorzichtig en beleefd uit zijn omhelzing. Die avond ging hij met koorts naar bed.

Zijn dochter had hem een week of wat geleden gebeld, toen het schooljaar bijna ten einde liep. ‘Dag Pappie, met Mila, alles goed met u? Op school gaat alles prima. Ik heb een nieuwe vriendin, ze heet Maya. Een heel aardig meisje, een jaar ouder dan ik, zij is pas achttien geworden. Zij heeft Nederlandse ouders, maar zij is hier geboren. Zij is lang en stevig gebouwd, lang blond haar. Alle jongens vallen op haar, dat komt door haar blauwe ogen. Wij doen alles samen. De meisjes noemen ons M&M, omdat zij jaloers zijn. Vindt u het goed als ik haar uitnodig om de vakantie bij ons thuis door te brengen?’ Zij sprak snel en gehaast zoals alle tieners van haar leeftijd.

Hij vond het goed. Lang, stevig, blond, blauwe ogen, mooi. Hij had Freya in gedachten, de blonde Germaanse godin, de beeldschone dochter van de zeegod Njord. Freya, godin van de liefde en de wellust, de vruchtbaarheidsgodin.

Mila zat op een internaat voor meisjes bij de Zusters. Daar moest zij een gedegen opvoeding krijgen om daarna hopelijk in Europa verder te studeren. Hij verheugde zich op de vakanties, die Mila altijd thuis doorbracht. Zij konden met zijn tweeën uren op de bank zitten, Mila half liggend met haar hoofd tegen de leuning van de bank en een been over zijn knieën, hardop voorlezend uit een boek. Hoe gelukkig kan een mens zijn, vroeg hij zich op zulke momenten af.

Deze vakantie had Mila haar vriendin Maya meegenomen en had minder tijd voor hem. Maar vreemd genoeg vond hij dat niet erg, de aanwezigheid van Maya nam al zijn aandacht. Hij hoorde haar praten zelfs als zij fluisterde. Vooral de manier waarop zij de ‘r’ uitsprak, rollend achter in de keel met een beetje speeksel, ontroerde hem. Maya sprak Nederlands en Papiaments. Zij zong liedjes in Papiaments. Hij luisterde heimelijk naar haar stem en kreeg krampen in zijn buik. Een verklaring hiervoor had hij niet.

Maya vond de vader van Mila heel anders dan haar eigen vader. Heel beschaafd en geleerd, en best aardig, ondanks... Zij had zichzelf beloofd om er niet op te letten, het maakte ook niets uit. Hij kon over allerlei onderwerpen praten en vertelde dat hij lang geleden in Nederland was geweest en dat hij de bloemenvelden gezien had. Maya luisterde graag naar hem. Hij kon lange gedichten uit zijn hoofd declameren. Een paar had hij zelf geschreven, die gingen over een donkere wereld zonder kleuren. Maya begreep er geen snars van en hij legde de gedichten regel voor regel uit. Mila kwam er ook bij zitten en plaagde haar vader dat hij niet moest overdrijven en dat hij nu een blonde dochter erbij had. Hij bleef stil en verzonk in gedachten. Mila nam zich voor om haar vader te vragen waarom hij zo raar deed wanneer Maya erbij was.

Hij antwoordde niet en zei geen woord. Vier dagen lang zei hij geen woord, tegen niemand. Hier had hij geen woorden voor, geen verklaring, geen uitleg. Dit gevoel, hij had nooit gedacht dat het hem zou overvallen. Hij geloofde er niet in, maar het gebeurde plotseling en het was ingrijpend. En raar, vooral raar, ‘waarom doe je zo raar, Pappie?’ Hij had er ervan gehoord, van mensen die zeiden dat het hen was overkomen. Het doet alleen maar pijn, zei de een; het stort je in de afgrond, zei een ander. Hij voelde geen pijn, noch stortte hij zich in een afgrond. Hij voelde zich alleen maar gelukkig.

‘Waarom ga jij niet met hem praten?’ vroeg Mila ten einde raad aan Maya.
‘Ik durf niet,’ antwoordde Maya, ‘ik vind het doodeng, ik wil liever naar huis.’
Zij vertrok, maar haar stem, haar geur en haar voetstappen bleven achter. Was dit liefde op het eerste gezicht? Ook al was hij blind?

K.

Definitie & Berekening van de paasdata

Definitie: Pasen is de eerste zondag ná de eerste volle maan óp of ná het begin van de lente (21 maart).

Nuance: De bedoelde volle maan is niet de volle maan die wij normaal plaatselijk waarnemen maar een bepaalde standaard "Paschal - PFM" die wereldwijd geldt omdat de kerk niet afhankelijk wilde zijn van astrologen.

Dit werd o.a. vastgesteld in het jaar 325 door de "First Council of Nicaea", in de "Easter Controversyzie".

Citaat uit:Paasdatumalgoritmes & achtergrond:
"Easter is the Sunday following the first Luna XIV (the 14th day of the moon) that occurs on or after XII Kalendas Aprilis (21 March)."

Citaat uit:Ecclesiastical Calendar & History:
"Prior to AD325, churches in different regions celebrated Easter on different dates, not always on Sundays. The Council of Nicea (AD 325) clarified this a bit by stating that Easter would be celebrated on Sundays. Still a number of methods were used until a method defined by Dionyisius Exiguus was published in AD 525 and adopted in about AD 532. This was not widely accepted until it was described and defended by the Venerable Bede in his De temporum ratione (AD 725)."

De formule voor berekening is (bron: T.H. O'Beirne, in een boek door J.S. Rohl, 1983):

• jaar=[1900..2099] (beperkte range voor deze formule)
• n=jaar-1900
• a=n mod 19
• b=(7*a+1) div 19
• m=(11*a+4-b) mod 29
• q=n div 4
• w=(n+q+31-m) mod 7
• Pasen=25-m-w
• Pasen range [-9..25]=[22-maart..25-april]
• Pasen<1? dan {(Pasen + 31) "maart"} anders {Pasen "april"}

• div is integer delen (divide)
• mod is de rest van een deling (modulus)


(Bron: http://members.lycos.nl/bouwzelf/paasdata.htm#top)

Een heilige vogel

Vroeger bracht ik alle vakanties door bij mijn oma op het platteland. Nou plat was het land niet bepaald, het was meer een heuvelland. Ik vond het prachtig, want ik ontvluchtte dan de benauwende steegjes van Otrobanda, hartje Willemstad, die naar pis stonken en geteisterd werden door muskieten. Ik vond het vooral prachtig omdat ik overdag Oom Ie kon helpen met het voeren van de geiten en de ganzen en ’s avonds bij het licht van de kerosinelamp kon luisteren naar de merkwaardige verhalen die hij vertelde. Oom Ie sprak onduidelijk, hij hakkelde en zijn stem kraakte. Als hij sprak, moest iedereen hem twee of drie keer vragen, ‘wat zegt u Oom Ie? maar ik verstond hem altijd gelijk. Mijn gehoor had zich aan zijn spraak aangepast.

Later realiseerde ik me dat ik nooit geweten had hoe Oom Ie werkelijk heette. Was het Isaac? Maar de naam Isaac was in die tijd voorbestemd voor blanke joden en Oom Ie had niets van een blanke jood. Hij was een korte zwarte man met hoepelbenen. Het enige wat wit aan hem was, waren zijn haren en zijn tanden. Misschien heette hij wel Federico, een naam die paste bij die tijd. In ieder geval zat er een ‘i’ in zijn naam. Dat zijn naam verkort werd, hoorde zo, uit respect werden de namen van oudere mensen nooit voluit uitgesproken: hoe ouder hoe korter de naam. Locadia bij voorbeeld werd Kadi en ten slotte Ka of Shon Ka. Locadia was de naam van mijn overgrootmoeder, een zus van Oom Ie, die wij Mama Grandi noemden. Mama Grandi, de grote moeder, grootmoeder in overtreffende trap.

De moeder van Oom Ie was een slavin, zo vertelde hij mij eens. ‘En uw vader Oom Ie?’ Nee, een vader had hij niet, die bestonden toen niet, alleen moeders. Zijn vader heeft hij nooit gekend, zoals de meeste ouderen hun vader niet kenden. Maar zijn moeder was heel belangrijk voor hem geweest. Oom Ie vertelde altijd dat hij veel van zijn moeder had geleerd.

Het was zondagmiddag en wij hadden pas gegeten. Iedereen had zich verzameld in de schaduw van de tamarindeboom om bij te komen van de okersoep met varkensstaart. Er stond een lauw briesje, koeler dan binnen. Oom Ie lag in een luie stoel die hij jaren geleden zelf in elkaar had getimmerd. Niemand anders mocht in die stoel liggen, alleen hij. Dat had hij nooit met zoveel woorden gezegd, maar niemand waagde het. Ik zat aan zijn voeteinde en gooide met steentjes naar een grote blauwe hagedis die dichterbij probeerde te komen, om te eten van de restjes varkensstaart die ik had uitgespuugd.

‘Zie je die vogel daar in de lucht, daar in het oosten,’ zei Oom Ie ineens en wees naar een vogel die hoog in de lucht rondcirkelde. Ik dacht dat Oom Ie sliep. Ik knikte.

‘Die vogel,’ ging hij verder, ‘is een warawara, een heilige vogel.’ Ik keek omhoog en zag niets heiligs aan die waarachtige warawara. Maar Oom Ie sprak je niet tegen, als hij iets zei dan was het zo.

‘Weet je,’ hij hoestte even, ‘weet je, waarom hij heilig is?’ Ik schudde mijn hoofd van nee. Ik wist wel dat ik een warawara nooit op de grond had gezien, misschien sliep hij wel in de hemel.

‘Ik zal je vertellen waarom. Heel lang geleden was er een Strijder, een grote zwarte man, die zo sterk was dat geen enkele blanke man hem aankon, ook niet met zijn tienen. Ja, de Strijder, heel sterk was hij. Er komt een dag dat jullie vrij zullen zijn, zei hij tegen zijn mensen. En de mensen zeiden, alleluja Strijder, die dag zal komen. De mensen hielden van hem. Op een dag echter werd hij verraden door zijn makkers, zijn eigen makkers, zij verrieden hem. Zij kregen daar geld voor van de soldaten die hem zelf niet aandurfden. Hij werd in zijn slaap overmeesterd en aan een boom vastgebonden, stevig vastgebonden. De makkers gingen naar de stad om de soldaten te waarschuwen, die de volgende ochtend zouden aankomen. Dit gebeurde in het diepste geheim, niemand in het dorp wist ervan.’ Hij pauzeerde even om op adem te komen.

‘De volgende ochtend kwamen de makkers met de soldaten bij de geheime plek aan, waar zij de Strijder hadden vastgebonden. Zij kwamen daar aan en zij schrokken, want de Strijder was verdwenen, alleen het touw lag daar. Onmogelijk, zeiden de makkers tegen de soldaten, onmogelijk dat hij verdwenen is. Maar hij is er niet, antwoordden de soldaten, dus is hij verdwenen. Onmogelijk, zeiden de makkers weer. Er kwam een jongetje vanachter een struik vandaan, hij had het gesprek gevolgd. Toen zij het jongetje opmerkten, vroegen de makkers aan hem wat hij gezien had. Ik heb niets gezien, antwoordde het jongetje, ik kwam hier aan en er zat een warawara op het touw, en die vloog weg toen hij mij zag.

Intussen waren de mensen uit het dorp toegestroomd en zij hoorden wat het jongetje vertelde. Allemaal keken zij tegelijkertijd omhoog en zagen een warawara rondcirkelen hoog in lucht. Iedereen viel op de knieën en bad hardop. De Strijder is nu vrij, alleluja, spoedig zullen wij ook vrij zijn.’ Oom Ie moest weer hoesten.

‘Dit heeft mijn moeder mij verteld,’ glimlachte hij en bleef toen stil. Heel stil.

K.

De helpdesk

‘Wat moet ik nu doen?’
‘Ga met uw cursor naar het icoontje in de linkerbovenhoek van uw beeldscherm en klik op de rechtermuis.’‘
Ik heb maar één muis.’
‘Op de rechterknop van uw muis. Wat doet hij?’
‘Hij doet niets!’
‘U bent niet ingelogd. U moet een nieuw paswoord aanmaken.’
‘Waar?’
‘Waar staat: nieuw paswoord aanmaken.’
‘Dat klinkt logisch, ja.’
‘Is het gelukt?’
‘Nee, hij zegt: uw paswoord is te kort.’
‘Hoe lang is uw paswoord?’
‘Drie letters.’
‘Te kort, het moeten er minstens zes zijn.’
‘O.k. dan maak ik er meervoud van. Een moment, er is iemand aan de andere lijn. Hallo, met Bob. O, dag schat, ik ben even bezig. Ik ben aan het surfen op de digitale snelweg. Nee, ik flikker niet van de plank, ik stuur je een SMSje wanneer ik klaar ben.’
‘Verschijnt de wizard?'
‘Nee, dat was mijn vrouw.’
‘U moet nu een plug-in downloaden, maar uw browser moet geen pop-ups blokkeren.’
‘Al sla je me dood.’
‘Een betere oplossing is als u een stekkerklare modem aanschaft van één meg en die aansluit op de voorste usb-poort, want die is direct verbonden met het moederbord, of anders aansluiten op een routertje zodat u draadloos op het net kan.’
‘Dat snap ik.’
‘Anders nog iets?’
‘Nee, dank u.’

K.

Guido Gezelle (1830 - 1899)

HET SCHRIJVERKE
(Gyrinus Natans)

O Krinklende winklende waterding
met ‘t zwarte kabotseken aan,
wat zien ik toch geren uw kopke flink
al schrijven op ‘t waterke gaan!
Gij leeft en gij roert en gij loopt zo snel,
al zie ‘k u noch arrem noch been;
gij wendt en gij weet uwen weg zo wel,
al zie ‘k u geen ooge, geen één.
Wat waart, of wat zijt, of wat zult gij zijn?
Verklaar het en zeg het mij, toe!
Wat zijt gij toch, blinkende knopke fijn,
dat nimmer van schrijven zijt moe?
Gij loopt over ‘t spegelend water klaar,
en ‘t water niet meer en verroert
dan of het een gladdige windtje waar,
dat stille over ‘t waterke voert.
o Schrijverkes, schrijverkes, zegt mij dan, -
met twintigen zijt gij en meer,
en is er geen een die ‘t mij zeggen kan: -
Wat schrijft en wat schrijft gij zo zeer?
Gij schrijft, en ‘t en staat in het water niet,
gij schrijft, en ‘t is uit en ‘t is weg;
geen christen en weet er wat dat bediedt:
och, schrijverke, zeg het mij, zeg!
Zijn ‘t visselkes daar ge van schrijven moet?
Zijn ‘t kruidekes daar ge van schrijft?
Zijn ‘t keikes of bladtjes of blomkes zoet,
of ‘t water, waarop dat ge drijft?
Zijn ‘t vogelkes, kwietlende klachtgepiep,
of is ‘et het blauwe gewelf,
dat onder en boven u blinkt, zoo diep,
of is het u, schrijverken zelf?
En t krinklende winklende waterding,
met ‘t zwarte kapoteken aan,
het stelde en het rechtte zijne oorkes flink,
en ‘t bleef daar een stondeke staan:
"Wij schrijven," zoo sprak het, "al krinklen af
het gene onze Meester, weleer,
ons makend en leerend, te schrijven gaf,
één lesse, niet min nochte meer;
wij schrijven, en kunt gij die lesse toch
niet lezen, en zijt gij zo bot?
Wij schrijven, herschrijven en schrijven nog,
den heiligen Name van God!"

Toelichting:

Gyrinus natans: draaikever, een soort watertor
winklende: scherpe bochten beschrijvend
kabotseken: mutsje
spegelend: spiegelend
zo zeer: zo rap
kwietelen: kwelen
kapoteken: manteltje