Mama Afrika e krei fu en pikin (Julius Koenders, 1886-1957)

Pe den alamala go?
Anba, Kwami en Kodyo.
Farawe fu oso, farawe na abra se.
Den opo ai e suku pe den oso de.

Trangaman fufuru den,
trangaman fufuru den,
seti den leki elen
ondro dungru sipi, koti se
go farawe na abrasei,
go srafu neti nanga dei

Bigi busi, makti bon
Yaw mu fara kon na gron
Kwami diki gotro, bantaman
Fu trangaman tron guduman
Fu busi kan tron Sranan

Akuba e drasi ken
Wans’ en skin e krasi en
ten no de fu krasi:Futuboi fu trangaman
Tanapu nanga langa langa wipi na en an’.

Tobo lai nanga kofi
fu Akuba en Afi.
Wasi den mu wasi: afu bere, swaki skin,
So den mu wasi ala tobo fre-fre krin.

Kofi, katun nanga ken
den mu prani,
ma no f’den
Sipi nanga sukru lai
gowe fu trangaman,
fu masra Jan, fu di en de na trangawan.

(Ma pasensi, san fu du,
wan dei, masra Jan, yu tu,
yu tu sa tron srafu.
Moro trangawan lek’ yu
Sa tek’ lefensi
Fu Kwasiba en Afi.)

---

Moeder Afrika huilt om haar kinderen

Waar zijn ze allemaal gevlogen?
Anba, Kwami en Kodyo ook.
Ver van huis, ver over zee,
zoeken ze hun huis met wijd gesperde ogen.

De sterken hebben hen geroofd
de sterken hebben hen geroofd
ze stopten ze als haring
in donk’re schepen, kozen zee
om ver te gaan, met ach hen wee
om ze dag na dag te laten slaven

Grote bossen, sterke bomen
Moet Jaw nu neer doen komen
Kwami graaft en goot en greppel
Opdat de sterke zich verrijkt
En uit het oerwoud Suriname rijst.

Akoeba plet het riet
Ofschoon haar huid haar plaagt,
maar krabben kan zij niet,
omdat de zweep der foetoeboi haar jaagt.

Kuipen met koffie gevuld tot de rand
door Akoeba en Afi met slavenhand.
Ze moeten wassen: lege maag, slappe huid,
Ze schrobben tot zelfs het kleinste vuiltje d’r uit.

Koffie, katoen en suikerriet
moeten ze planten, maar niet
voor zichzelf, voor hun eigen lui.
Schepen vol met suiker geladen
Varen weg voor rijkelui,
Voor meester Jan, omdat hij in in macht kan baden

(Maar geduld, niets aan te doen,
eens meester Jan, jij ook,
ook jij valt eens in slavernij.
Sterkeren dan jij
Zullen wraak nemen
Voor Kwasiba en Afi, allebei.)

Zo’n 500.000 Afrikanen zijn in het totaal naar Suriname gebracht om als slaaf te werken. Destijds kende het land nog een zeer kleine populatie (20-30.000 personen). Dit geeft aan hoe groot het sterftecijfer onder de slaven was. Papa Koenders kon zich begin 20ste eeuw als docent niet vinden in de de-Afrikanisering in Suriname, en wierp zich op als voorvechter van het Sranan (Surinaams). Met zijn blad Foetoeboi bracht hij het Surinaams als volwaardige taal.

Bron: http://www.opo-sranan.com/48.0.html