Monday, June 11, 2007

Diana Marquez: Dubbelspel

Di e polítikonan m'a pensa ora m'a kaba lesa : Nan mester lesa e buki aki i komprondé kiko ta pasando ku e isla I e muchanan di awor,kende despues ta bira e muhé i e hòmbernan aki.

Nos ta den un sírkulo visioso.
Ku otro palabra : Kòrsou ta sigui bai den su nieter si e muchanan di awor no haña otro ehemplo.
Si skolnan ta sigui adaptá nan mes na barionan , ku awor ta wòrdu yamá “barionan marginal”

E muhé (den e buki) : Ki dia e ta stòp di haña yu pa loko, pensando ku asina e ta tene un hòmber i e hòmber ta kri’é. Ki dia e ta stòp di hasi tur kos pa plaka, hasta wanta abusu. Ki dia e ta stòp di kudisiá otro muhé I pensa ta “kos di mundu” e mester tin pa e ta konta den komunidat..

Mi ta puntra mi mes ki dia e mama ta duna e yu muhé i su mes balor di hende.

E hòmber : Ki dia e ta stòp di gaña su mes ku e ta stima su mama i respet’é, miéntras trankilamente e por menospresiá otro muhé.
Ademas : miéntras e hòmber ta hura ku e ta adorá su mama e ta lag’é molestiá su kurpa di dia I nochi pa e mes biba dushi.

(Den e buki e eskritor ta duna e muhé e titulo di hoer. (un palabra ku e ta usa kontinuamente).

Ta ki ta e kos ku e hòmber ta kere ku el a falta serka su mama? Kisas atenshon sano i no malkriansa pasobra e ta mucha hòmber?
E ta mira muchu bon e diferensha den tratu di e mama pa ku e ruman muhé. Kon e por lanta ku apresio pa ku un muhé?

Pa kiko e ta kana “parti” yu pa loko? Pa demostrá ku e ta un machu? Òf ta hustamente pasobra e ta sinti ku e mes, riba su mes no ta nada mas ku un ser humano malkriá?

I KEN TA TENE E SITUASHON AKI NA BIDA?

E HENDE MUHÉ. Si, e hende muhé ku ta malkriá e mucha hòmber for di baby i laga e yu muhé kere ku e no ta bal muchu komo hende..

Loke a atraé tambe mi atenshon ta ora e sikiater a retirá su mes for di e kaso :

"Ik moet eerlijk zeggen, dat wij met onze huidige kennis, in een geval als dit, volkomen verloren staan. We beschikken niet over voldoende zuivere gegevens over zg. primitieve volkeren, dwz, negers, indianen, eskimo's enz., omdat, in plaats van hen waar te nemen zoals ze zijn, alleen getracht hebben hun onze manieren van zijn op te dringen. In ieder geval beoordelen wij hun manieren, vanuit onze inzichten.
Onze wetenschap is daardoor geografisch bepaald. Op zijn best. Maar doorgaans racistisch. enz. enz.....

Pa un banda nan (rasa blanku) hamas por komprondé nos (rasa pretu) . Mihó dicho : Hamas nan por sinti e forsa di paden ku nos ta sinti.
E tristesa ku mi ta haña ta ku e rasa pretu ketu bai ta purba IMITA e rasa blanku.
Siña algu otro pa bo mes bon ta perfekto pero IMITA pa bo ta igual ku e otro??????.

un bèrgwensa a drentami
ora esun ku mi ta imitá
a yega serka pa puntrami
si mi no sa
ku e ta kibuká

” .....wat weten wij en somme van de psychologie van de armoede? Ja, wij weten veel te weinig af van gewone, arme mensen. enz. enz.”

Esei tambe ta algu ku mi ta kere ku mester kuminsá serka esun ku ta “pober”. Es desir : puntra su mes ki ta pobresa, pakiko e ta "pober" i kiko e ke o por hasi ku ne.
E ta hinka su kurpa den baina pa e haña loke e no tin? Òf e ta kuminsá sinti su balor propio?
E ta sigui pensa ku loke otro hende ta pensa I kere di dje tin di mas balor?
E ta keda sin kumpra un sapatu pa su ju bai skol (manera ta sosodé den e buki) i usa e sèn pa kumpra ròm pa amigunan?.

Si un muhé tin un shimis e mester drumi ku hòmber pa e tambe tin mas?
E mester kome na abundansia i hopi bia insalú, pa tapa bista di otro?
Esei ta mentalidat di hende "pober" ? : hasi mas ku por pa keda bon mirá den bista di otro?

(Despues di morto di papa, nos tabata "pober" na material , pero riku na nos propio orguyo : "mira pa e funchi ku suku den bo tayó ta di bo e ta" esei tabata loke nos mama a siña nos) Esei nos mester siña nos ju/nietunan.
Manera mi mama di : pobresa no ta bèrgwensa.

Loke no ta sosodé ta ku no tin skolnan i opvang adekuado ku ta trata tur mucha na e mes un nivel ni ta duna tur mucha chèns pa e por bira un adulto independiente i tampoko pa e por konosé su propio kapasidatnan.

Asina Kòrsou nunka por tin UN pueblo.

2 comments:

Anonymous Anonymous a bisa...

Mi a lesa Diana su relato i mi ke agrega un ke otro.

E wega di politiko ta un ku mi no sa su reglanan i si mi no sa kon e wega tin di wordu hunga mi no ta hung’e. Mi ta hanja si ku politika ta spil di pueblo. Loke tin den pueblo ta loke mi ta mira den politika. Kon por ta ku pueblo ta hasi eskoho asina?

Edukashon tantu na skol komo na kas ta importante i e base esensial. Na skol mester sostene muchanan den nan kualidatnan positivo i sinja nan hasi uso tambe di nan kualidatnan negativo pa nan desaroyanan positivo i keda di fokus. Edukashon na kas ta esun di mas difisil, paso nos tur a wordu kria otro i tur hende su bon i malu ta diferente.

For di chiki muhenan ta sinja pa usa nan Pussy Power na luga di nan Woman Power. Wak kon sierto mamanan ta bisti nan yu i e tatanan ku ta asepta esei. Mucha chiki ku panja perta i dos size mas chiki, kabei di straight of ku wave. Nan kabei natural ta wordu neglisha. Forma di tur nan kurpa ta mustra i e hombernan ku ta bira loko riba esei. Bailenan ku ta mas droogneuken ku baliamentu. Mucha muhenan ku ta sedusi homber di e manera ei ku ta sonja di un anochi ku yen zoyamentu i kenjamentu serka un mas. Mayan ta un otro. Mucha muhenan ta sinja ku mas bo mustra di bo mes mas lo bo hanja serka un homber. No ta bo selebre ta konta, pero bo pushi strak. Ora ku e bira slap mi mes ta yuda bo usa tal i tal pa laga e homber kere ku tur biaha ku bo ta drumi riba bo lomba p’e ta un senjorita e ta penetra. Mamanan ku ta mas amiga di nan yu ku nan ta mama. Nan ta sali mas of mes sunu bisti ku nan yunan. Ami ta bisa mi yu di ocho anja: Ami NO ta bo amiga, ami ta bo MAMA. Mi tei pa ta honesto ku bo, proteha bo i ratu ratu pa bo mira mi komo bo enemiga, paso bo no por hasi i deshasi manera bo ke. Serka mi no tin kuenta di paso amiganan si mi tambe mester. Mi NO ta bo amiga, mi ta bo MAMA! Muhenan ku ta en buska di perfekshon i ta hasi yen kos ku nan kurpa pa logra e ideal ei. Un spuit aki, un liposuctie aya i pa kompleta e kos dos plastic yena ku likido kimiko den nan pechu serka di nan kurason. Mi ke mira e muhe pretu (e kolo ku solamente solo por dun’e), kabei duru (manera nos kabei ta wordu yama), heup hanchu (sufisiente luga pa wanta un bida nobo), sintura di maribomba, lipnan diki i bunita (for di kua sabiduria ta skapa tur dia), wowo maron, pretu i tin biaha asta berde i blou ta wak den mundu i den bo manera ta di glas bo ta. Pero ta parse ku mi ideal ta pasa pa olvido, pesei ami mester ta e muhe ei. Kiko a para di sinja nos yu muhenan ku nan mester ta independiente? No ta kos di mal manera, pero soru di traha pa bo mes tin bo sen den bo man pa bo no mester wanta soketada na man di homber ni niun hende, paso bo mester habri man pa un florin pa kumpra un pan. Un prostituta, un muhe ku ta gana su sen riba su lomba of riba barika, tin mi respet, paso e ta independiente. E ta kria su mes i su famia ku mayoria biaha ta biba leu. I ku dolo den su kurason ta selebra anja di su yu ku un homber ku lo no ni bira wak e si e ta kana ei fo.

Hombernan ta sinja ku nan hombresa ta wordu midi na kuantu muhe i yu e tin, kiko un muhe ta hasi p’e i kiko e por eksigi. Hombernan no ta sinja responsabilidat i balor di hende muhe. Uniko muhe den su bida ku e ta hanja ku e mester tin respet p’e ta su mama, paso sin su mama e no por biba i si mama lo no lag’e. E muhe ku si hasi esei lo pasa malu i lo wordu yama tur nomber den buki. Edukashon di mucha muhe i mucha homber no mester ta diferente, pero komo asta den edukashon hende ta laga mundu di afo influensia nan, tin diferensia entre homber i muhe. Si mi tabata tin yu homber lo mi a hasi meskos ku mi ta hasi awor aki.
Hombernan ta sinja ku si ta riba truk di sushi tin trabou, miho bo keda kas na luga di piki sushi di otro. Keda anja aden anja afo buska un trabou di nivel haltu sin kuminsa abou of mei mei di e trapi. Restu di tempu sinta riba bo balkon of bou di palu i hasi cherchi di esnan ku si ta ferf kas i chapi kura di hende. Traha yu numa e muhe ta kria e yu tog, paso un muhe ku keda sin kria su yu ta mama kalakuna, pero abo komo homber a mustra un biaha mas ku bo tin gustu fuerte. E muhenan lo bringa pa bo tog, paso e kos den bo karson ei ta fuerte. E homber ta sigi ku su bida fasil, paso nos muhenan mes ta asepta sierto aktonan. Tiki muhe ta pone un homber riba su punto i hopi ta kere ku nan por kambia un homber.

E tema di Dubbelspel ta un ku ta aktual i ku lo no kambia mientras ku no tin union i e deseo di berdat di kambia. Termino largu ta difisil pa keda di fokus pa ser humano. Tur kos mester bai lihe i fasil. E balansa a sali for di balansa masha tempu. Ser humano a perde kontakto ku e materianan relevante pa forma un bon biba. Tur hende ta drai riba mundu di eifo lubida ku den nan mundu personal ta gera tur dia. Un gera sin fin.

5:49 AM  
Anonymous Anonymous a bisa...

Loke e ser humano a pèrde ta kontakto ku naturalesa i na e mes un momento kontakto ku su mes.
Haragán pa "kos di mundu" e ser humano a alehá su mes for di loke ta BIDA di berdat.
Mas e "tin" mas e ke. Tur su energía e ta hinka den esaki.

mundu, bo boroto ya mi no kere mas
mundu, bo boroto m'a laga tras
bo naturalesa ta mi rikesa,
mi sabiduría i mi alegría

Ki dushi ta ora un hende por biba i ta UN ku naturalesa.
Loke Kòrsou ta brinada na naturalesa ta úniko. Lastimamente hopi di nos no ta miré, ni sintié, ni apresié.
Hasta e luna yen ta papia ku nos i nos no tin tempu pa skucha.

Diana Márquez

2:33 PM  

Post a Comment

<< Home